مدل سیستم‌های مانا (VSM) رویکردی برای عارضه‌یابی و طراحی ساختار سازمانی است که ریشه در سایبرنتیک سازمانی دارد. این رویکرد، مدلی انتزاعی یا طرحی کلی و عام برای کمک به طراحی ساختار سازمانی به شمار می‌رود. اساس این مدل آن است که وجود زیرسیستم‌های مشخصی در سازمان و روابط بین آنها می‌تواند منجر به مانایی سازمان در محیط پیچیده شود.
کتاب‌ها، مقالات و یادداشت‌های زیادی درباره تفکر سیستمی و پویایی سیستم‌ها وجود دارد. اگر بخواهیم همه اینها را خلاصه کنیم و چند مفهوم اصلی را از آنها استخراج کنیم، شاید به موارد زیر برسیم. اگر این مفاهیم را به خوبی یاد بگیریم، می‌توانیم در یادگیری تفکر سیستمی موفق باشیم. برای کسانی که تازه می‌خواهند با تفکر سیستمی آشنا شوند، مرور این مفاهیم خیلی گره‌گشا خواهد بود.
استعاره‌ها نقش مهمی در فهم و تبیین یک موضوع دارند که از قدیم مورد استفاده بوده است. در مدیریت نیز استعاره‌ها وارد شده اند و بحث‌های مهم و مفصلی در این باره انجام شده است. مثلا استعاره سازمان به مثابه موجود زنده یا سازمان به مثابه یک ماشین؛ سازمان که از استعاره ماشین پیروی می‌کند، سازمانی منظم و دارای رفتار تعریف شده و قابل پیش‌بینی است که کار را بر اساس سلسله مراتب افقی و عمودی کاملا تعریف شده به پیش می‌برد و هر یک از اجزای سازمان، نقشی به مانند پیچ و مهره‌ها یا چرخ دهنده‌های یک ماشین ایفا می‌کنند. حال، اینکه این استعاره درست است یا نه، موضوع بحث ما نیست و باید به تفصیل بحث شود.
کتاب مبانی تفکر سیستمی توسط ویرجینیا اندرسون و لارن جانسون نوشته شده و دکتر علی سیبویه آن را ترجمه کرده است، همچنین مقدمه کتاب توسط دکتر علیرضا پویا نوشته شده و در نشر اودیسه به زیور طبع آراسته گردیده است. علی‌رغم رشد قابل توجه متون و کتاب‌های حوزه تفکر سیستمی و پویایی‌شناسی سیستم‌ها به‌ویژه در دوسه سال اخیر به‌عنوان نمونه، راهنمای مدیران برای به‌کارگیری تفکر سیستمی: دیدن جنگل ازمیان درختان)، کتابی که بتواند ضمن تبیین سیستم و تفکر سیستمی عاری از پیچیدگی‌ها و مطالب طولانی باشد، کمتر به چشم می‌خورد. به‌همین جهت در راستای گسترش این حوزه و توسعه آن، کتاب مبانی تفکر سیستمی: از مفاهیم تا حلقه‌های علّی که کتابی بسیار ساده و در عین حال کاربردی می‌باشد، جهت مطالعه علاقه‌مندان ترجمه گردیده است.
زاهد شیخ الاسلامی در مقدمه کتاب آشنایی با تفکر سیستمی اینطور نوشته است: این کتاب از سه قسمت تشکیل شده است. بخش اول ترجمه کتاب "سیستم ها، مقدمه ای بر تفکر سیستمی" اثر دریپر کافمن است. بخش دوم مقاله ای است که سال ها پیش نوشتنم و به صورت پاورقی در روزنامه اطلاعات به چاپ رسید. در بخش سوم به توضیح الگوهای سیستمی پرداخته ام. این بخش از کتاب اقتباسی است از کتاب "Systems archetypes" اثر دانیل اچ کیم .
این روزها پادکست گوش دادن، اقبال زیادی دارد. شاید به دلیل اینکه کسی فرصت یا حوصله مطالعه ندارد. هر چند که پادکست گوش دادن، جای مطالعه را نمی‌گیرد ولی کارکرد خود را دارد. یک مزیت دیگری که دارد این است که در زندگی شلوغ این روزها و کمبود زمان، شاید عده‌ای زیادی خیلی از وقتشان را در مسیر می‌گذرانند. در اتوبوس، تاکسی، ماشین شخصی، مترو و... . این فرصت‌ها، در ظاهر فرصت‌های مرده‌ای است که نمی‌شود کاری کرد ولی از همین لحظات می‌توان استفاده کرد و شاید یکی از بهترین راه‌هایش گوش دادن به پادکست باشد.
اولین پست از سلسله مطالب داستان‌ها و سیستم‌ها، داستانی از کلیله و دمنه می‌باشد.
موشی در خانه صاحب مزرعه تله موش دید. به مرغ و گوسفند و گاو خبر داد. همه گفتند: تله موش مشکل توست به ما ربطی ندارد.
داستان سرایی نقشی حیاتی در حوزه کسب‌وکار، مدیریت و یادگیری ایفا می‌کند و ابزاری قدرتمند برای ارتباط و تعامل است. در تجارت، داستان‌ها برای انتقال ماموریت، ارزش ها و هویت برند یک شرکت به مشتریان، کارمندان و ذی‌نفعان ضروری هستند. یک روایت خوب می‌تواند الهام‌بخش وفاداری، ایجاد اعتماد و ارتباط عاطفی افراد با سازمان باشد. در مدیریت، داستان‌ها ظرفیت ایجاد انگیزه در تیم‌ها، فراهم کردن زمینه برای تصمیم‌گیری و تقویت حس مشترک هدف را دارند. با ارائه اطلاعات در قالب روایی، مدیران می توانند مخاطبان خود را مجذوب خود کنند، ایده‌های پیچیده را ساده کرده و درک را افزایش دهند. علاوه بر این، داستان سرایی یک ابزار آموزشی قوی است که از داده‌ها و آمار صرف فراتر می‌رود. با گنجاندن داستان‌ها در تجارب یادگیری، مربیان می‌توانند درک عمیق‌تر را تسهیل کنند، حفظ را بهبود بخشند و کنجکاوی و تخیل دانشجویان را برانگیزند.
نشریه تفکر سیستمی در عمل (Journal of Systems Thinking in Practice) یک مجله علمی و با دسترسی آزاد به زبان انگلیسی است. این مجله از آوریل 2022 با انجمن علمی مدیریت صنعتی ایران همکاری کرده است. برای اطمینان از کیفیت انتشار از یک سیستم بازبینی دوسویه کور استفاده می‌شود. همچنین از iThenticate برای جلوگیری از سرقت ادبی و اطمینان از اصالت نسخه‌های خطی ارسالی خود استفاده می‌شود.
اولین کنفرانس ملی تفکر سیستمی در عمل در سال 1398 به میزبانی دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد. دبیران این کنفرانس از چهره‌های برتر کشور در این حوزه بودند: رئیس کنفرانس، دکتر علینقی مشایخی (استاد گروه مدیریت دانشگاه صنعتی شریف)؛ دبیر علمی: دکتر علیرضا پویا (استاد گروه مدیریت دانشگاه فردوسی مشهد)؛ دبیر اجرایی: علی سیبویه (دانشجوی دکتری مدیریت دانشگاه تربیت مدرس)
