کتاب تفکر سیستمی یکی از مهم‌ترین کتاب‌های دنلا مدوز است. کتاب تفکر سیستمی مدوز را که باز می‌کنید، خیلی زود چشم‌تان به صفحهٔ تقدیم می‌افتد: «تقدیم به دانا.» عجیب نیست؟ چرا باید یک نویسنده کتابش را به خودش تقدیم کند؟ جواب را با اندکی دقت می‌توان یافت: زیر نام دانا در صفحهٔ تقدیم نوشته شده: ۲۰۰۱-۱۹۴۱. مشخص است که سال تولد و مرگ اوست. اما کتاب برای نخستین بار در سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ چاپ شده است.
بله. آنچه به عنوان کتاب تفکر سیستمی دنلا مدوز می‌شناسیم، دست‌نوشته‌های اوست که چند سال پس از مرگش در قالب کتاب منتشر شده‌اند. طبیعتاً چنین کتابی باید یک ویراستار حرفه‌ای داشته باشد؛ یکی از شاگردان مدوز. کسی که او و نگاهش را بشناسد و بر تفکر سیستمی مسلط باشد. این فرد دایانا رایت (Diana Wright) است. رایت در یادداشتی سه‌صفحه‌ای در ابتدای کتاب توضیح می‌دهد که مدوز در سال ۱۹۹۳ نسخهٔ پیش‌نویس این کتاب را به پایان رسانده، اما تا زمان مرگش در سال ۲۰۰۱ فرصت نکرده آن را به شکلی که می‌پسندیده کامل کرده و منتشر کند. در تمام این سال‌ها، نسخهٔ پیش‌نویس در میان شاگردان مدوز دست‌به‌دست می‌شده و علاقه‌مندان تفکر سیستمی از آن استفاده می‌کرده‌اند. همین استقبال باعث می‌شود رایت این نسخهٔ پیش‌نویس را پس از ویرایش و طراحی ساختاری تازه در قالب یک کتاب منتشر کند. (+)
این کتاب توسط مرحوم دکتر عادل آذر و دکتر حامد فلاح تفتی ترجمه شده و توسط انتشارات دانشگاه امام صادق (ع) منتشر شده است.
مقدمه پیشگفتار:
کتاب های زیادی درباره مفاهیم سیستم ها، ویژگی ها و پیچیدگی سیستم ها به زبان فارسی تالیف یا ترجمه شده است. مرور این کتب نشان می دهد که تئوری سیستم ها مبحثی پیچیده و ثقیل است که فهم آن نیاز به کلاس درس و رویه استاد-شاگردی دارد. آمیخته شدن ادبیات سیستم ها با مبانی فلسفی، فیزیکی، ریاضی و علم اطلاعات سبب شده است که یادگیری تئوری سیستم ها از طریق کلاس درس و آموزش های دانشگاهی امکان پذیر باشد.
کتاب تفکر سیستمی نوشته دونالد اچ. میدوز که به زبان فارسی ترجمه شده است، رویکردی کاملاً متفاوت و متمایز از متون موجود در داخل کشور است. نویسنده با قلمی شیوا، متنی روان و به دور از ادبیات فلسفی و پیچیده؛ تئوری سیستم‌ها، مفاهیم، عناصر، اجزاء و فرآیند مدل سازی سیستم را در ساده‌ترین شکل با ذکر مثال‌هایی اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی به نحوی خودآموز ارائه کرده است. او تلاش دارد به زیبایی و با زیرکی خاص، به خواننده بیاموزد چگونه به خانواده، محیط، جامعه و دنیای سیاسی پیرامون خود نگاهی نظام گرا داشته باشد. بدون آنکه از روابط پیچیده و ریاضی استفاده کند، چگونگی سیستماتیک اندیشیدن و کل گرا فکر کردن را به هر خواننده دانشگاه نرفته‌ای می‌آموزد.
این کتاب فارغ از تعاریف کلاسیک و آکادمیک خسته کننده، آنچنان با مثال‌های واقعی که دنیا و جوامع مختلف تجربه کرده‌اند، تفکر سیستمی را تشریح می‌کند که خواننده احساس می‌کند ساعت‌ها در کلاس درس تئوری سیستم‌ها آموزش دیده است. از این رو مطالعه این کتاب علاوه بر اساتید و دانشجویان رشته‌های مدیریت، اقتصاد و به طور کلی علوم اجتماعی، به تمام علاقه مندان حوزه تفکر سیستمی توصیه می‌شود.
مقدمه دنلا مدوز:
این کتاب چیکده دانش سی ساله من در مدل سازی سیستم‌ها و آموزش به انسان‌های خلاقی است که بسیاری از آنها یا در گروه‌های پویایی‌های سیستم موسسه فناوری ماساچوست مشغول به کار شده‌اند یا از آن تأثیر گرفته‌اند. فورستر یکی از پیشروترین آنهاست که بنیان گذار گروه نیز می‌باشد. علاوه بر وی دیگر اساتید به نام اد.رابرتز، جک پاگ، دنیس میدوز، هارتمورت باسل، باری ریچموند، پیتر سنگه، جان استرمن و پیتر آلن بر افکار من تأثیر گذاشته‌اند و از زبان ایده‌ها، مثال‌ها، نقل قول‌ها، کتاب‌ها و دانش گروه وسیعی از اندیشمندان این گروه استفاده نموده‌ام. مراتب سپاسگزاری خود را ازتمام اعضا اعلام می‌دارم و تلاش آنها را تحسین می‌کنم.
فهرست کتاب:
بخش اول: ساختار و رفتار سیستم
فصل 1: اصول پایه‌ای
بیشتر از مجموع اجزاء
فراتر از بازیکان، قواعد بازی
وان حمام، درک رفتار سیستم در گذر زمان
چگونه سیستم خود را اداره می‌کند
حلقه‌های پایدار کننده
حلقه‌های گریز
فصل 2: بازدیدی کوتاه از باغ وحش سیستم‌ها
سیستم‌های یک موجودی
سیستم‌های دو موجودی
بخش دوم: ما و سیستم‌ها
فصل 3: چرا سیستم‌ها به این خوبی کار می‌کنند؟
ارتجاع
خودسازماندهی
سلسله مراتب
فصل 4: چرا سیستم‌ها ما را شگفت زده می‌کنند؟
رویدادهای جذاب
ذهن‌های خطی در دنیای غیرخطی
مرزهایی که وجود ندارند
لایه‌های محدودیت
تأخیر در همه جا
عقلانیت محدود
فصل 5: دام‌های سیستم و فرصت‌ها
مقاومت در برابر سیاست
فاجعه منابع مشترک
حرکت به سوی عملکرد پایین‌تر
افزایش تصاعدی
موفقیت برای موفق شدن
انداختن بار مسئولیت به گردن عوامل خارجی
قانون شکنی
دنبال کردن اهداف اشتباه
بخش سوم: ایجاد تغییر در سیستم‌ها و فلسفه ما
فصل 6: نقاط اهرمی (محل‌هایی برای مداخله در سیستم)
اعداد
موجودی‌های موقت
ساختارهای ذخیره و جریان
تأخیرات
حلقه‌های بازخورد تعادلی
حلقه‌های بازخورد تقویتی
جریان‌های اطلاعاتی
قوانین
خودسازماندهی
اهداف
پارادایم‌ها
فراپارادایم ها
فصل 7: زندگی در دنیای سیستم‌ها
نبض سیستم را در دست بگیرید
مدل‌های ذهنی خود را در معرض روشنایی قرار دهید
عزت، احترام و توزیع اطلاعات
زبان را با دقت استفاده کنید
عوامل مهم را بیابید، نه فقط آنچه قابل سنجش است
برای سیستم‌های بازخوردی، سیاست‌های بازخورد وضع کنید
بهترین را برای همه خواستار باشید
به حکمت درون سیستم گوش فرا دهید
مسئولیت را در سیستم نهادینه کنید
فروتن باشید، بیاموزید
تجلیل از پیچیدگی
افق زمانی را گسترش دهید
نظام‌ها را به چالش بکشید
مرز نگرانی خود را گسترش دهید
آرمان خوب بودن را فراموش نکنید
لینک‌های مفید:
دیدگاه‌ها
هیچ نظری هنوز ثبت نشده است.