چگونه می توان از تفکر سیستمی برای ایجاد یک راه حل انعطاف پذیر برای رویدادهای غیرمنتظره استفاده کرد؟ برای پاسخ به این سوال لازم است مراحل زیر را طی کنیم:
مرحله 1: مشکل و مرزهای سیستم را تعریف کنید
اولین قدم این است که مشکلی را که می خواهید حل کنید و مرزهای سیستمی که بر آن تأثیر می گذارد، تعریف کنید. مشکل در حقیقت شکاف بین وضعیت فعلی و وضعیت مطلوب یک سیستم است. مرز سیستم محدوده یا محدودیتی است که شما به عنوان بخشی از سیستم در نظر می گیرید. برای مثال، اگر می‌خواهید مشکل ضایعات مواد غذایی را در شهر خود حل کنید، باید تعریف کنید که چه جنبه‌هایی از سیستم غذایی مرتبط با مشکل شما هستند، مانند تولید، توزیع، مصرف و دفع. می توانید از ابزارهایی مانند نقشه های ذهنی، نمودارهای حلقه علّی برای تجسم سیستم و عناصر آن استفاده کنید.
برای این مرحله اولین قدم این است که اجازه دهیم صداهای بازیگران مختلف درون و اطراف مسئله را بشنویم و خود را نشان دهند. دیدگاه‌های متنوع آنها به اصطکاک و پویایی روابطی که از وضعیت فعلی برمی‌خیزند، عمق می‌بخشند. با انجام این کار، الگوها شروع به آشکار شدن می کنند و گاهی اوقات مشکلی که ما برای حل آن تصمیم داریم کاملاً با آنچه در واقع هست، متفاوت است. بدون این واگرایی و درک جمعی، ممکن است به علت اصلی رسیدگی نکنید و فقط یک راه حل موقت را بدون اطلاع از آن حل کنید.
در این مرحله می توان تفکر سیستمی را به عنوان ترسیم مسیر کشتی در میان آب های ناشناخته در نظر گرفت.
تعریف مشکل مقصد کشتی را تعیین می‌کند در حالی که ایجاد مرزهای سیستم، آب‌های قابل کشتیرانی را مشخص می‌کند. این شبیه نقشه برداری از جریان ها، بادها و خطرات نادیده است. با درک این دینامیک، مسیری را طراحی می‌کنید که دریاهای مواج را پیش‌بینی می‌کند و اطمینان می‌دهد که کشتی از طوفان‌های غیرمنتظره عبور می‌کند.
مرحله 2: تجزیه و تحلیل پویایی سیستم و شناسایی نقاط اهرمی
مرحله دوم تجزیه و تحلیل پویایی سیستم و شناسایی نقاط اهرمی است. پویایی سیستم، الگوهای رفتار و تغییراتی است که از تعاملات و حلقه های بازخورد میان عناصر سیستم پدید می آید. حلقه‌های بازخورد فرآیندهای دایره‌ای هستند که اثرات یک عمل را بر روی یک سیستم تقویت یا کاهش می‌دهند. به عنوان مثال، در سیستم ضایعات مواد غذایی، ممکن است یک حلقه بازخورد تقویت کننده بین تولید و مصرف مواد غذایی وجود داشته باشد، جایی که تولید بیشتر مواد غذایی منجر به مصرف بیشتر می شود که به نوبه خود منجر به تولید بیشتر غذا می شود. نقاط اهرمی مکان هایی در سیستم هستند که یک تغییر کوچک می تواند تاثیر زیادی بر رفتار سیستم داشته باشد. به عنوان مثال، در سیستم زباله مواد غذایی، یک نقطه اهرمی ممکن است کاهش بسته بندی مواد غذایی یا افزایش آگاهی مصرف کننده باشد.
پویایی سیستم را به عنوان چرخ دنده های پیچیده در یک ساعت در نظر بگیرید.
تجزیه و تحلیل آنها به معنای درک نحوه اتصال، سرعت بخشیدن یا کاهش سرعت حرکت ساعت هر چرخ دنده است. نقاط اهرمی مانند تنظیم این چرخ دنده ها هستند و مشخص می کنند که یک تنظیم جزئی کجا بر کل مکانیسم تأثیر می گذارد. به طور مشابه، در تفکر سیستمی، تحلیل پویایی مستلزم درک ارتباطات متقابل، رفتارها و حلقه‌های بازخورد است.
شناسایی نقاط اهرمی به معنای شناخت مناطقی است که حداقل تنظیمات در آنها تأثیرات قابل‌توجهی را به همراه دارد و امکان ایجاد راه‌حل‌های انعطاف‌پذیر را با تغییر این نقاط بحرانی برای تأثیرگذاری بر رفتار کل سیستم در پاسخ به رویدادهای غیرمنتظره فراهم می‌کند.
مرحله 3: ایجاد و ارزیابی راه حل های جایگزین
مرحله سوم تولید و ارزیابی راه حل های جایگزین بر اساس تحلیل سیستم و نقاط اهرمی است. میتوانید از تکنیک‌های تفکر خلاق مانند طوفان فکری، SCAMPER یا TRIZ برای ایجاد طیف وسیعی از راه‌حل‌های ممکن استفاده کنید که به مشکل و پویایی سیستم می‌پردازد. سپس می توانید راه حل ها را با استفاده از معیارهایی مانند امکان سنجی، مطلوبیت، دوام و پایداری ارزیابی کنید. همچنین میتوانید از ابزارهایی مانند تحلیل SWOT، برنامه‌ریزی سناریو یا شبیه‌سازی برای آزمایش راه‌حل‌ها و نتایج آنها در شرایط و عدم قطعیت‌های مختلف استفاده کنید.
تصور کنید در حال کاوش در مسیرهای مختلف در یک جنگل انبوه هستید. ایجاد راه حل های جایگزین در تفکر سیستمی شبیه به این اکتشاف است، مسیرهای متفاوتی که منجر به نتایج مختلفی می شود.
این شامل طوفان فکری راه‌حل‌های متنوع، شبیه به کشف مسیرهای متنوع است. ارزیابی این راه حل ها مشابه ارزیابی نتایج بالقوه هر مسیر است. تکنیک ها شامل جلسات طوفان فکری، برنامه ریزی سناریو یا مدل های شبیه سازی است.
با سنجیدن پیامدها و مزایای هر جایگزین، به سمت راه‌حلی انعطاف‌پذیر حرکت می‌کنید که رویدادهای غیرمنتظره را پیش‌بینی می‌کند و به طور موثر به آن پاسخ می‌دهد، دقیقاً مانند انتخاب امیدوارکننده‌ترین مسیر در میان جنگل.
مرحله 4: راه حل را اجرا و نظارت کنید
چهارمین و آخرین مرحله، پیاده سازی و نظارت بر راه حل است. شما باید اقدامات مورد نیاز برای اجرای راه حل را برنامه ریزی و اجرا کنید، مانند ایمن سازی منابع، درگیر کردن ذینفعان، انتقال منافع و غلبه بر موانع. همچنین باید راه حل و اثرات آن بر سیستم را با استفاده از شاخص ها، مکانیسم های بازخورد و روش های ارزیابی نظارت کنید. شما باید آماده تنظیم و بهبود راه حل باشید، زیرا از نتایج یاد می گیرید و به چالش ها و فرصت های جدید پاسخ می دهید.
با دنبال کردن این چهار مرحله، میتوانید از تفکر سیستمی برای ایجاد راه‌حل انعطاف‌پذیر برای رویدادهای غیرمنتظره استفاده کنید که می‌تواند با پیچیدگی، عدم قطعیت و تغییر کنار بیاید. تفکر سیستمی می تواند به شما کمک کند تا مشکلات را به طور موثرتر، خلاقانه و پایدارتر حل کنید.
ترجمه شده توسط وبلاگ مدیریت سیستم ها
+ منبع
دیدگاه‌ها
هیچ نظری هنوز ثبت نشده است.