در ادامه سلسله یادداشت ها با موضوع «داستان‌ها و سیستم‌ها» این بار به داستان «گنجشک‌ها» می‌پردازیم. در سال ۱۹۵۸، مائو رهبر انقلاب چین،طی گزارش هایی که بدستش رسیده بود، در صدد مبارزه با گنجشک ها در آمد. به او گزارش داده بودند که گنجشک ها بخش زیادی از محصولات کشاورزی را می خورند و می توانند تهدیدی برای جامعه باشند.

این مطلب از وبلاگ مجتبی شیخ علی استفاده شده است که در ادامه به آن می پردازیم:

نگرش سیستمی یکی از ممترین ارکان مدیریت است. اگر نگرش سیستمی و افق دید نباشد، ممکن فاجعه به بار بیاید همانطور که در چین این اتفاق افتاد. در این مطلب هم داستان قتل عام گنجشک های چینی را مرور می کنیم و هم نکاتی در خصوص نگرش سیستمی برایتان خواهم گفت.

وقتی صحبت از نگرش سیستمی می شود، یکی از بهترین داستان های واقعی تاریخ، داستان قتل عام گنجشک های چینی است. در سال ۱۹۵۸، مائو رهبر انقلاب چین،طی گزارش هایی که بدستش رسیده بود، در صدد مبارزه با گنجشک ها در آمد. به او گزارش داده بودند که گنجشک ها بخش زیادی از محصولات کشاورزی را می خورند و می توانند تهدیدی برای جامعه باشند.

مائو از عموم مردم چین برای از بین بردن گنجشک ها کمک خواست. او فرمان قتل عام گنجشک ها را صادر کرد و از عموم مردم خواست که این کار را به عنوان یک حرکت انقلابی انجام دهند.

معلمان در مدارس، دانش آموزان را به کشتن گنجشک ها ترغیب می کردند و آنها را عامل اصلی نابودی و کمبود مواد غذایی معرفی می کردند.

هر دانش آموزی وظیفه داشت هرروز تعدادی گنجشک را با تیروکمان شکار کند، لانه های آنها را خراب کرده و تخم هایی که از آنها می بیند را نابود کند.

سربازان در کل کشور با صدای شیپور و تپل دسته های گنجشک ها را دنبال می کردند و مانع نشستن آن ها می شدند و گنجشک ها از فرط خستگی، بخاطر پرواز طولانی، سقوط می کردند و تلف می شدند.

تحویل دادن گنجشک ها جایزه و تشویق داشت و دانش آموزان نیز گنجشک ها را تحویل ماموران حکومتی می دادند و جایزه می گرفتند.

اما مسئله به این جا ختم نشد و ماجرا آنطوری که مائو انتظار داشت، پیش نرفت. چرا که ناگهان سروکله ملخ ها در مزارع پیدا شد و مشغول نابود کردن مزارع شدند.

اینجا بود که دولت تازه متوجه شده بود، غذای اصلی گنجشک ها، ملخ ها هستند و آنها در کنار غلات، ملخ ها را هم شکار می کردند و جلوی تکثیر و زیاد شدن ملخ ها و نابودی زمین های کشاورزی را می گرفتند و عملاً کشتن گنجشک ها دستکاری در اکوسیستم طبیعت بوده و نظم طبیعت را بهم ریخته است.

سریعاً دستور داده شد که دیگر گنجشک ها کشته نشوند، اما متاسفانه دیگر دیر شده و بود و تقریباً دیگر گنجشکی باقی نمانده بود.

این موضوع باعث ایجاد قحطی شدید در چین شد و بدنبال آن ۴۵ میلیون نفر جان خود را از دست دادند.

پس از این ماجرا، چین تا چندین سال از شوروی گنجشک واردات می کرد.

نتیجه گیری

برای مدیران، بخصوص مدیران کشوری و سیاستمداران، نگاه سیستمی و داشتن افق دید از مهمترین اولویت هایی است که آنها باید رعایت کنند.

زمانی که مدیری قصد دارد تصمیمی بگیرید، باید عواقب تصمیم خودش را در سالهای آینده ببینید. هرچه افق دید مدیر بیشتر باشد، مدت زمانی را که در تصمیم گیری خود می بیند، بیشترخواهد بود. مدیرانی که از مدیریت و نگرش سیستمی تهی هستند، معمولا افق دید کوتاهی دارند و حتی تا روز بعد خودشان را هم نمی بینند.

در زمان تصمیم گیری تلاش کنید، عواقب این تصمیم را در یک ماه ، ۶ ماه، یک سال، ۵ سال، ۱۰ سال و ۱۰۰ سال آینده ببینید. برای اینکار حتما از مشاوران و افراد دارای صلاحیت کمک بگیرید.

در برخورد با مشکلات هم نگرش و افق دید داشته باشید، خیلی اوقات مدیران تمام علت مشکلات را در عوامل انسانی جستجو می کنند، در حالی که اگر با نگرش و دید سیستمی با مشکلات برخورد شود، عامل انسانی در ردیف های آخر قرار می گیرد.

تصمیم های لحظه ای و بدون فکر، دشمن نگرش سیستمی است. زمانی که مدیری تصمیمی یکباره می گیرد که غالباً بدون فکر است، عواقب آن را نمی بیند و این موضوع در بسیاری از مواقع تبدیل به فاجعه می شود.

اگر مدیر هستید، حتماً در اقدام ها و تصمیم ها کمی تامل کنید و از مشورت افراد با صلاحیت استفاده کنید. داشتن یک تیم مشاور و همراهی کننده در امر تصمیم گیری می تواند مسیر تصمیم ها را هموار کند. در این زمینه حتماً از افرای که واقعاً صاحب فکر و اندیشه هستند بهره بگیرید نه افراد ناآگاهی که صرفاً  حرف می زنند. در ضمن برخی از مدیران افرادی لجباز  و یکدنده هستند و همین موضوع سبب ایجاد مشکلات عدیده در آینده سازمان می شود.

• + این داستان را دیگران هم به بیان دیگری نقل کرده اند. یکی دیگر از بهترین مطلب ها درباره داستان قتل عام گنجشک ها، مطلب آقای محمدرضا شعبانعلی با عنوان «جنگ با گنجشک‌ها | هزینهٔ نادیده گرفتن پیچیدگی‌های سیستمی» می باشد که پیشنهاد می کنم حتما مطالعه کنید.
• + مرگ 45 میلیون نفر در اثر قتل عام گنجشکها : باشگاه خبرنگاران جوان
• + داستان کشتن حدود 2 میلیارد گنجشک در چین چیست؟ | کلیپ
• + قتل عام انقلابی گنجشک ها به دستور مائو  | اقتصاددان